Το λεγόμενο «Θησείο» στην Αθήνα, ήταν ναός αφιερωμένος τόσο στον Ήφαιστο όσο και στην Αθηνά (Храмът на Атина и Хефест)

 Магдалина Бенина, Илияна Бенина, Никола Бенин

Ο ναός της Αθηνάς και του Ηφαίστου.

Είναι γνωστός ο μύθος σχετικά με τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του Δία. Υπάρχει όμως και η παραλλαγή του μύθου, όπου η Αθηνά γεννιέται κανονικά από την μητέρα της, την Μήτιδα.

Από την άλλη, ο Ήφαιστος είναι ένα από τα παιδιά του Δία και της Ήρας. Σε μια παραλλαγή ωστόσο, η γέννηση του Ήφαιστου έγινε αποκλειστικά από έναν μόνο γονέα, την Ήρα, χωρίς παρέμβαση του Δία και έτσι αντισταθμίζει η καταπληκτική ελληνική μυθολογία τον αντίστοιχο μύθο της γέννησης της Αθηνάς από τον Δία ως μόνο γονέα.

Στην εκδοχή της γέννησης της Αθηνάς από την κεφαλή του Δία, είναι ο Ήφαιστος που βοηθά στην γέννησή της χτυπώντας το κεφάλι του Δία με μια αξίνα. Σε άλλη παραλλαγή είναι ο Προμηθέας που χτυπά το κεφάλι του Δία και πετάγεται η Αθηνά.

Ήφαιστος και Αθηνά έχουν στενή σχέση και συχνά λατρεύονταν μαζί. Το λεγόμενο «Θησείο» στην Αθήνα, ήταν ναός αφιερωμένος τόσο στον Ήφαιστο όσο και στην Αθηνά. Ο Ήφαιστος, θεός της φωτιάς, της μεταλλουργίας και των τεχνολογικών επιτευγμάτων έχει συγγενικές ιδιότητες με την Αθηνά, θεά της σοφίας, των επιστημών και των τεχνών.

Κατά το μύθο, ο Ήφαιστος πάντα ποθούσε την Αθηνά. Η Αθηνά όμως είναι η φυγόλεκτρη, δηλαδή εκείνη που αποφεύγει το συζυγικό κρεβάτι, η άγαμη παρθένα θεά.

Ο Ήφαιστος είχε ζητήσει για την βοήθειά του κατά τη γέννηση της Αθηνάς, αυτή να του δοθεί ως δώρο για γυναίκα του. Έτσι και έγινε, αλλά όταν πλάγιασαν στο κρεβάτι η φυγόλεκτρη Αθηνά εξαφανίστηκε. Κατά άλλη παραλλαγή, κατά τον τρωικό πόλεμο, η Αθηνά ζήτησε από τον Ήφαιστο να της φτιάξει όπλα. Όταν πήγε στο εργαστήριό του τότε εκείνος επιχείρησε να συνευρεθεί ερωτικά μαζί της. Η Αθηνά τον απώθησε και το σπέρμα του Ήφαιστου έπεσε στο μηρό της. Εκείνη αηδιασμένη σκούπισε το σπέρμα με ένα μάλλινο πανί (ἔριον) και το πέταξέ στη γη (χθόνα). Από το σπέρμα του Ήφαιστου που η Αθηνά έριξε κάτω στο χώμα, γεννήθηκε ο Εριχθόνιος, τον οποίο η Αθηνά πήρε μετά από τη Γαία για να τον μεγαλώσει ως ανάδοχη μητέρα.

Σύμφωνα με άλλη παραλλαγή, ο Ήφαιστος είχε κατασκευάσει έναν χρυσό θρόνο με αόρατες αλυσίδες, για την Ήρα για να την τιμωρήσει που τον έδιωξε από τον Όλυμπο επειδή ήταν κουτσός. Εκείνη, μόλις κάθισε στο θρόνο, δέθηκε με τις αλυσίδες. Ο Δίας ζήτησε ακολούθως από τον Ήφαιστο να πάει στον Όλυμπο για να ελευθερώσει τη μητέρα του. Ο Ήφαιστος αρνήθηκε και πήγε μόνο αφού προηγουμένως τον μέθυσε ο Διόνυσος. Τότε, ο Δίας του υποσχέθηκε να πραγματοποιήσει ό,τι επιθυμεί αν ελευθέρωνε την Ήρα και ο Ήφαιστος ζήτησε την Αθηνά για σύζυγό του. Ο Ποσειδώνας που βρισκόταν σε αντιπαράθεση με την Αθηνά για την πόλη των Αθηνών παρότρυνε επίσης να γίνει ο γάμος αυτός και οι θεοί το δέχτηκαν, αφού ο Ήφαιστος απελευθέρωσε τη μητέρα του από τον θρόνο της. Ωστόσο, η Αθηνά, με την υποστήριξη και του Δία, υπερασπίστηκε με τα όπλα της την παρθενιά της. Ο Ήφαιστος δεν κατόρθωσε να ενωθεί μαζί της και το σπέρμα του έπεσε στο πόδι της και στη συνέχεια στη γη.

Митът за раждането на Атина от главата на Зевс е добре известен. Има обаче и вариант на мита, при който Атина обикновено се ражда от майка си, Митида.

От друга страна, Хефест е едно от децата на Зевс и Хера. В една вариация обаче раждането на Хефест се е случило само от един родител, Хера, без намесата на Зевс и така невероятната гръцка митология компенсира съответния мит за раждането на Атина от Зевс като единствен родител.

Във версията за раждането на Атина от главата на Зевс, Хефест помага за раждането й, удряйки главата на Зевс с брадва. В друг вариант е Прометей удря главата на Зевс и Атина лети.

Хефест и Атина имат близки отношения и често са почитани заедно. Така нареченият "Тезио" в Атина е бил храм, посветен както на Хефест, така и на Атина. Хефест, богът на огъня, минните и технологичните постижения, има свързани качества с Атина, богинята на мъдростта, науката и изкуствата.

Според мита, Хефест винаги е желал Атина. Но Атина е фиаското, тоест тази, която избягва брачното легло, неомъжената девица богиня.

Хефест поискал помощ при раждането на Атина, която да му бъде дадена като подарък за съпругата. Така и стана, но когато си легнал4 Атина изчезна. В друга вариация, по време на Троянската война, Атина моли Хефест да направи оръжия за нея. Когато тя отишла в работилницата му, той се опитал да се събере с нея. Атина го отблъснала и сперматозоидите на Хефест паднали в бедрото й. Тя, отвратена, избърса сперматозоидите с вълнен плат (Орион) и го хвърли на земята (катона). От сперматозоидите на Хефест, които Атина хвърли на земята, се роди Ерихтоний, когото Атина взе след Гея, за да го отгледа като приемна майка.

Според друга вариация Хефест бил изградил златен трон с невидими вериги, за да накаже Хера, че го изгони от Олимп, защото бил куц. Тя, щом седна на трона, беше вързана във вериги. След това Зевс помолил Хефест да отиде на Олимп, за да освободи майка си. Хефест отказал и тръгнал едва след като Дионис преди това го е опиянил. Тогава Зевс му обеща да изпълни каквото пожелае, ако освободи Хера и Хефест поиска Атина за жена му. Посейдон, който бил в конфликт с Атина за град Атина, също насърчавал този брак да се състои и боговете го приели, след като Ефест освободил майка си от трона ѝ. Атина обаче с подкрепата на Зевс защити девствеността си с оръжията си.